Het Arend Datema Instituut werd in 1987 opgericht door Arend Datema zelf, een gepassioneerde historicus met een diepe liefde voor de rijke geschiedenis van de Betuwe. Onze reis begon vele jaren geleden met de visie om verborgen verhalen tot leven te brengen en ze toegankelijk te maken voor iedereen. Wat ons uniek maakt, is onze toewijding aan het uitgeven van historische boekwerken die de lokale geschiedenis verkennen en het uitvoeren van grondig historisch onderzoek. Wij geloven dat geschiedenis een brug kan slaan tussen generaties, en daarom maken we het onze missie om niet alleen boeken uit te geven, maar ook educatieve programma's te ontwikkelen die kennis en passie voor geschiedenis verspreiden. Onze betrokkenheid bij de gemeenschap is sterk; we organiseren lezingen en workshops om de lokale geschiedenis levend te houden en bij te dragen aan een beter begrip van ons verleden. Met een blik op de toekomst zijn we vastbesloten om te blijven groeien en nieuwe projecten te ontwikkelen die onze gemeenschap blijven inspireren.

In november 2014 verhuisde het Arend Datema Instituut vanuit het stationsgebouw in Kesteren naar het museum in Ommeren, waar ze samen met het toenmalige Heemkundig museum en het Boerenwagenmuseum  het Streekmuseum Baron van Brakell oprichtten.